Budownictwo miejskie w latach 1944 – 1949

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym:

Od końca drugiego światowego konfliktu zbrojnego podjęto trud odbudowy zniszczeń. W tym celu na posiedzeniu MRN powołano Komitet Odbudowy i Rozbudowy Lublina. Kilka dni przed powołaniem Komitetu założono pierwszą po wojnie spółdzielnię mieszkaniową – Lubelską Spółdzielnię Mieszkaniową. Pierwszym jej prezesem został Bronisław Siwiński.

W pierwszym pięcioleciu przystąpiono do rozbiórki uszkodzonych obiektów. Rozebrano wieżę ciśnień (1946) u zbiegu ul. Narutowicza i Bernardyńskiej (pl. Wolności). Wieża była zniszczona przez pocisk artyleryjski i groziła zawaleniem. W sierpniu 1947 roku przystąpiono do rozbiórki hotelu przy Bramie Krakowskiej i dokończeniu odgruzowywania okolic hotelu Victoria przy Krakowskiem Przedmieściu (oficynę hotelu zburzono na początku 1949 roku). W 1948 podjęto się odgruzowania i porządkowania rejonów domów przy Krakowskim Przedmieściu 12 i 14, celem przeznaczenia terenu pod budowę banku PKO. W tym też roku przystąpiono do odbudowy zabytkowego Ratusza (w 1949 roku był już w stanie surowym). We wrześniu tego samego roku podjęto prace niwelacyjne u podnóża Zamku oraz w miejscu zniszczonej dzielnicy żydowskiej. W 1949 roku podjęto się odgruzowywania ul Szambelańskiej.

W 1945 roku, po objęciu przez bp Mariana Fulmana katedry Lubelskiej, podjęto kroki ku jej odbudowie. 5 września 1945 roku odbyło się pierwsze zebranie organizacyjne Komitetu Odbudowy Katedry Lubelskiej. Zaczęto organizować koncerty religijne. Wraz z Komitetem zbiórkę datków prowadził Państwowy Bank Rolny. Pod koniec kolejnego roku KOKL zebrał w sumie 3 mln 193 tys. zł. Rok po powołaniu Komitetu udało się pokryć katedrę blachą miedzianą i odbudowano zburzoną wieżę. Podjęto też przygotowania do odnowienia frontonu i odbudowy zakrystii akustycznej.

W 1946 roku podjęto decyzję o dokończeniu budowy szkoły przy ul. Lipowej, którą przerwały działania wojenne. Z tego tytułu podejmowano różne akcje mające na celu zebranie funduszy. Między innymi w listopadzie 1946 roku zorganizowano Tydzień Budowy Szkoły przy ul. Lipowej, w którym rozprowadzano nalepki o wartości od 25 do 100 zł. Akcje zbiórkowe organizowały również gazety, a także zwykli ludzie. Kwotę potrzebną do dokończenia budowy zebrano w 1947 roku. Do przetargu stanęło Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane i firmy prywatne: Szczepański i S-ka, Jarosz i „Technika”. Wygrała go firma Szczepański i S-ka – ta sama, która zaczęła wznosić szkołę w 1939 roku. Do prac przystąpiono w kwietniu. Budynek oddano do użytku w grudniu 1948 roku i postanowiono umieścić tutaj szkołę Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.

Po przerwie spowodowanej wojną postanowiono ukończyć również gmach przy ulicy Szopena, stanowiący własność Kurii Biskupiej, z przeznaczeniem na Bibliotekę KUL. Ten sam los dotyczył Szkół Budownictwa przy al. Długosza. Roboty w ramach szkolenia praktycznego, mieli wykonać uczniowie Średniej Szkoły Budowlanej i Drogowej, zajmującej jedno skrzydło obiektu.

W latach 1946 – 1949 przeprowadzono także remonty i budowy szeregu budynków mieszkalnych. Taki stan rzeczy miał miejsce w przypadku domów przy ulicach: Bazylianówka, Beliny Prażmowskiego, Bernardyńskiej, Biłgorajskiej, Buczka, Bukowej, Bychawskiej (Kunickiego), Cyruliczej, Czwartek, Dalekiej, Długiej, Dobrej, Drobnej, Dzierżawnej, Fabrycznej, Furmańskiej, Glinianej, Grodzkiej, Kołodziejskiej, Kowalskiej, Krakowskim Przedmieściu, Krochmalnej, Królewskiej, Kwiatkowej, Krańcowej, Lubartowskiej, Lipowej, Łęczyńskiej, Majdanek, Miłej, Młyńskiej, Nadrzecznej, Narutowicza, Nowej, Noworybnej, Nowy Świat, Obywatelskiej, Piechoty, Pochyłej, Probostwo, Prusa, Przy Krzyżu, Przy Stawie, Pierwszej, Mikołaja Reja, Rybnej, Ks. Skorupki, Sierakowszczyzna, Skłodowskiej Spacerowej, Staszica, Świętochowskiego, Świętoduskiej, Tatarskiej, Wiejskiej, Wolskiej, Wspólnej, Wyszyńskiego, Zgodnej i Żeromskiego. Wszystkie remonty i budowy wykonano w ramach Funduszu Gospodarki Mieszkaniowej i kredytów Rady Państwa.

W październiku 1944 roku powołano Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, którego pierwszym rektorem został prof. Henryk Rabbe. Następnie w Miejskiej Radzie Narodowej, na mocy decyzji z kwietnia 1946 roku, odbyło się uroczyste przekazanie UMCS aktu własności 17 ha ziemi pod budowę miasteczka akademickiego. Na odbytym wkrótce zebraniu Towarzystwa Przyjaciół UMCS postanowiono wybudować tymczasowe akademiki u zbiegu ulic Godebskiego i Langiewicza. Z tego tytułu MRN przekazało dla UMCS jeszcze 2 ha ziemi.

Dopiero ok. 1948 roku rozpoczęto planowanie nowych inwestycji miejskich w zakresie budownictwa. W listopadzie 1948 roku Miejska Komisja Urbanistyczna wytypowała place przewidziane pod budowę domów mieszkalnych Zakładu Osiedli Robotniczych (ZOR) przy al. Racławickich, Drodze Męczenników Majdanka za dawną fabryką samolotów oraz u zbiegu ulic Łęczyńskiej i Mełgiewskiej. Na początku 1949 roku rozpoczęto prace niwelacyjne w dzielnicy uniwersyteckiej, a czerwcu na nowobudowanym osiedlu ZOR „Zachód” przy al. Racławickiej pojawiły się fundamenty pierwszych 3 bloków mieszkalnych.

Bibliografia:

Miasteczko uniwersyteckie, „Życie Lubelskie”, 1947 nr 7.
Odbudowa Katedry Lubelskiej, „Gazeta Lubelska”, 1945 nr 217.
Odbudujmy Katedrę!, „Gazeta Lubelska”, 1945 nr 249.
APL AML, Sprawozdanie o ruchu budowlanym w m. Lublinie 1946 – 1951, sygn. 389; APL AML, Biuro Kontroli MRN – protokóły z kontroli dotyczące Wydziału Gospodarki Komunalnej 1949 – 1950, sygn. 34.
J. Malarczyk, Powstanie i rozwój uniwersytetu, W: Uniwersytet Marii Curie0Skłodowskiej 1944 – 1979, pod red. W. Skrzydło, R. Orłowski, G. L. Seidler, Lublin 1979.
Z. Kowalski, Dzielnica uniwersytecka w Lublinie, Lublin 1964.
G. Wójcikowski, W. Wójcikowski, Kronika 1944 – 1989, W: Lublin. Dzieje miasta t. II: XIX i XX w, pod red. J. Kruszyńskiej, Lublin 2000.

<8

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *