14 lutego pamiętajmy o Armii Krajowej

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym:

14 lutego 1942 roku Związek Walki Zbrojnej, rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych – gen. Władysława Sikorskiego został przemianowany na Armię Krajową.

W strukturze terytorialnej Armii Krajowej miasto do marca 1944 roku wchodziło do obwodu Lublin. Później, na skutek liczebnego wzrostu organizacji i specjalnych zadań (przygotowanie do powstania), wydzielono je, tworząc tzw. obwód Lublin-miasto. Na komendanta obwodu powołano wówczas Stefana Dębickiego ps. Kmicic, Jaksa. Do tego czasu obwodem dowodzili kolejno: Stanisław Krawczyk ps. Smętny (do stycznia 1940), Tomasz Skarżyński ps. Bóbr (został aresztowany 22 kwietnia 1942), Robert Bijasiewicz ps. Orlik, Jan Roliński ps. Jan (do jesieni 1943) oraz Konrad Schmeding ps. Konrad, Młot. W komendzie obwodu Lublin-miasto pracowali m.in.: Janusz Bąkowski ps. Mur, Marian Fijałkowski ps. Szczyt, Zofia Pelczarska ps. Ciotka, dr Kazimiera Litwiniuk-Dąbrowska ps. Mira, Edward i Maria Scholtzowie, ksiądz Stanisław Pilczer, Wacław, Modzelewski ps. Zawada i inni. Teren miasta został podzielony na sześć rejonów. Pod koniec wojny znajdowało się w nich ok. 1000 członków rozlokowanych w plutonach i kompaniach. Działalność bojowa organizacji polegała na likwidacji konfidentów i funkcjonariuszy policji, na przeprowadzaniu szeroko zakrojonej akcji propagandowej, produkcji granatów i kolców przeciw-pojazdowych, szkoleniu kadr oraz przygotowywaniu się do powstania. Do prowadzenia ćwiczeń zbrojnych na terenie Lublina Armia Krajowa powołała specjalny oddział Kierownictwa Dywersji (Kedyw) pod dowództwem Bolesława Rossińskiego ps. Irena. W skład oddziału weszli m.in.: Czesław Rossiński ps. Jemioła, Daniel Piątkowski ps. Daniel, Stanisław Zieliński ps. Stan, Zdzisław Szewczyk ps. Siwy, Witold Jeżewski ps. Chochlik, Pawełek i Misiek.

Pod wpływem Armii Krajowej działał także konspiracyjny ruch młodzieżowy polskiego harcerstwa, który w okresie okupacji nosił kryptonim Szare Szeregi. Istotną rolę wśród lubelskiego harcerstwa odegrała Chorągiew Żeńska, na czele której stanęła Maria Walciszewska. Po jej samobójczej śmierci w 1941 roku stanowisko owe objęła Danuta Magierska. Po 1943 roku Chorągwią Żeńską kierowała Maria Świtalska, a potem Maria Daszkiewicz. Ich zadaniem była ciągła pomoc więźniom Majdanka, która polegała między innymi na gotowaniu zup, przygotowywaniu suchych posiłków oraz wysyłaniu ich do obozu. Harcerki zajmowały się także sierotami i dziećmi wysiedlonymi przez okupanta. Powadziły dwie ochronki i dwa punkty dożywiania.

Czynny udział w działalności podziemnej brali jednakże harcerze. W dniu 15 marca 1943 roku krąg harcerzy z Lublina powołał I Tajną Drużynę Lubelską, której komendantem był prawdopodobnie prof. Eustachowicz. Wkrótce potem powstało aż 19 zastępów tej organizacji w naszym mieście, a wśród nich między innymi: „Łosie” i „Bawoły” na Bychawskiej, „Bizony” na Dziesiątej, „Wilki” i „Niedźwiedzie” na Bronowicach, „Borsuki” i „Kozły” na Krochmalnej, „Sobole” i „Gronostaje” na Lubartowskiej, „Jelenie” na terenie szkoły budowlano-elektrycznej, „Orły” na Krakowskim Przedmieściu, „Sępy” na Rurach Jezuickich. Chorągiew Lubelska nosząca kryptonimy Zboże i Oficyna IV działała jedynie w naszym mieście. Organizacja ta dzieliła się na trzy szczeble: Zawisza (wiek od 12 do 15 lat), Bojowe Sokoły (od 16 do 18 lat) i Grupy Szturmowe (powyżej lat 18). Ich zadaniem było przede wszystkim dokonywanie akcji tzw. małego sabotażu.

Po II wojnie światowej część jej członków pozostało w podziemiu by przeciwstawiać się rezimowi komunistycznemu.

Bibliografia:

Z. Mańkowski, “Lublin w latach wojny i okupacji, W: “Lublin 1317 – 1967″, pod red. H. Zinsa, Lublin 1967.

J. Kasperek, “Kronika wydarzeń w Lublinie w okresie okupacji hitlerowskiej”, Lublin 1989.

Chorągiew Lubelska “Szarych Szeregów”, [https://ryneklubelski.pl/2014/07/choragiew-lubelska-szarych-szeregow – dostęp luty 2015]

Lublin – miasto w Polskim Państwie Podziemnym, [https://ryneklubelski.pl/2014/10/lublin-miasto-polskim-panstwie-podziemnym/ – dostęp luty 2015]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *