Zasoby historyczne dzielnicy Głusk

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym:

Każda dzielnica miasta naszgo kryje za sobą ważne wydarzenia z przeszłości. Nie inaczej jest z tym stosunkowo młodem obszarem Lublina. Postanowiliśmy więc przedstawić jego walory historyczne.
IMG_20140430_002344
Naszą wędrówkę zaczynamy od kościoła pw. Św. Jakuba Większego. Obiekt został wybudowany w latach 1786 – 90 przy drodze głównej do Lublina. Z wiadomości przez nas zasłyszanych wiemy że przez długi okres (ok. 60 lat) nie był on przykryty sklepieniem. Przed kościołem znajduje się dzwonnica wybudowana w 1890 roku w stylu neogotyckiem, a obok niej kostnica z polowy XIX wieku, w której do dziś żegna się wiernych zmarłych. W 1906 roku świątynia została przekształcona według projektu architekta Stefana Szyllera. Dobudowano wówczas zakrystię, prezbiterium, skarbiec i dwie kaplice. W latach 1925 – 1927 artysta Czesław Miklasiński wykonał polichromie wewnątrz kościoła, które do dnia dzisiejszego zdobią ową świątynię. Na uwagę zasługują szczególnie przedstawienia orłów przepasanych biało-czerwonymi szarfami. Przy tem należy jeszcze wspomnieć, że w odległych wiekach ten teren przeznaczony był na cmentarz, o czem świadczą wmurowane w ogrodzenie tablice, upamiętniające, trzy osoby z rodów Grabowskich i Strojnowskich. Niestety tablice te próżno jest w zupełności odczytać. Na tyłach kościoła znajduje się nagrobek Feliksa Strojnowskiego, zmarłego uczestnika powstania styczniowego, o którem posiadając stosowny materiał napiszemy wkrótce. Obok murowanego kościoła znajduje się dawna plebania późnobarokowa wybudowana w 1728 roku, a przebudowana w I poł XIX wieku.
IMG_20140430_002245
IMG_20140430_001308
IMG_20140430_001645
IMG_20140430_001753IMG_20140430_001941IMG_20140430_001852
IMG_20140430_001105
Po drugiej stronie ulicy znajduje się cmentarz, założony w I połowie XIX wieku, w którym spoczywają dawni proboszczowie parafii. Należy tutaj wspomnieć że na terenie cmentarza, do czasu wybudowania kościoła murowanego, stał drewniany kościół, którego rozebrano.
IMG_20140430_002901
Cały teren wyżej omówiony stanowił w czasach starożytnych posiadłość plebańską, co u Długosza w Liber Beneficiorum jest dokładnie opisane. Wówczas pleban miał także prawo do połowu ryb ze stawu abramowickiego, którego dziś próżno jest szukać. Jednakże dotarłszy do materjałów z Archiwum Akt Dawnych wiemy, że jeszcze w roku 1860 taki staw istniał tuż za kościołem. I dziś patrząc ze wzgórza plebańskiego widzimy rozległą równinę, porośniętą łąkami, co może świadczyć o istniejącym rozlewisku. Cały ten obszar widocznie głęboko zakorzenił się w umyśle mieszkających tu tubylców, gdyż w XIX wieku dla zaznaczenia posiadłości plebańskich nazwano go Abramowicami Kościelnymi. Nazwa ta przetrwała do obecnych czasów, jednakże dziś uznaje się że obszar ten jest integralny z dzielnicą Głusk.

IMG_20140430_002201
IMG_20140430_001203
Idziemy więc dalej na południe. Na delikatnym zakręcie widać jest przerwę w zabudowie, która świadczy o tem, że wkraczamy na tereny dawnego miasteczka Głusk, w którem sporą część wśród mieszkańców stanowili Żydzi.
Po lewej stronie mijamy Dom Kultury w Głusku, zbudowany w 1966 roku, w roku Tysiąclecia Państwa Polskiego. W głębi za tym budynkiem w latach 20. XX wieku znajdowała się karczma „Bawarnia”.
IMG_20140430_000943
Skręcamy w ulicę Handlową. Przy niej znajduje się młyn z lat 1922 – 1925, wybudowany przez Teofila Skoczkowskiego i Aleksandra Łukasika. Niedaleko młyna, przy ul. Miętowej stała niegdyś synagoga żydowska, która popadła w ruinę za czasów okupacji, a dziś nie ma po niej już śladu.
IMG_20140430_002538
Idąc dalej ulicą Głuską (dawniej Lubelską) mijamy pomnik postawiony sumptem mieszkańców w 1973 roku, który upamiętnia miejsce formowania się 3 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej II Armii Wojska Polskiego w połowie 1944 roku.
IMG_20140429_235116
Po drugiej zaś stronie ulicy mijamy budynek gminy Głusk, której do niedawna siedzibą była ta dzielnica Lublina. Obok tego budynku znajduje się stary drewniany dom, w którem rezydował niegdyś burmistrz miasta Głuska. Miasto Głusk założył w 1688 roku Tomasz Kazimierz z Drzewisk Głuski h. Ciołek, podstoli lubelski na mocy przywileju wydanego przez Jana III Sobieskiego. Tak więc zostało ono ulokowane przy dawnym trakcie z Lublina do Wysokiego, zwanym Lubelskim lub Skrzyneckim (druga nazwa utrzymała się w przekazach ustnych do dzisiaj). Po powstaniu styczniowem miasteczko to jak wiele w Polsce, zostało zdegradowane do rangi osady.
IMG_20140429_235406
Obok domu burmistrza znajduje się dawny ratusz, tzw. „murowaniec”, którego wspaniałą i wiernie wykonaną replikę możemy dziś obserwować w Muzeum Wsi Lubelskiej. Budynek ten został wzniesiony prawdopodobnie w XVII wieku.
IMG_20140429_235557
IMG_20140430_000849
Skręcamy w ulicę Zdrową. Na rozdrożu ul. Zdrowej i drogi do Wilczopola widzimy budynek szkoły, w którem dziś znajduje się przedszkole. Został on zaprojektowany przez znanego międzywojennego lubelskiego architekta – Bogdana Kelles-Krauzego. Szkołę zbudowano w 1928 roku, a dużą część funduszy na ten cel przekazał ówczesny właściciel Abramowic – Henryk Sachs.
IMG_20140430_002656
W głębi ulicy Zdrowej, za przychodnią znajduje się dawny żydowski cmentarz z przełomu XVII i XVIII w. W 1995 roku odsłonięto tam pomnik, poświęcony pamięci 28 Żydów i miedzy innymi rodziny Zajfsztajn zamordowanych przez hitlerowców 19 kwietnia 1942 roku. Jednakże po dawnym cmentarzu nic nie zostało, jedynie dwa fragmenty macew, widoczne na fotografji.
IMG_20140430_000546
IMG_20140430_000213
IMG_20140430_000019
IMG_20140430_000137
IMG_20140430_000426
IMG_20140430_000715
IMG_20140430_000632
Wracamy na ulicę Głuską. Naprzeciwko skrzyżowania z ulicą Zdrową widzimy dom drewniany prawdopodobnie z końca XIX wieku. Jest to już nieliczna pozostałość po dawnej zabudowie miasteczka.
IMG_20140429_235812
Temat tej dzielnicy niewątpliwie wymaga jeszcze dokładniejszego opracowania, co na łamach niniejszego magazynu będziemy czynić.
[mappress mapid=”6″]

2 odpowiedzi na „Zasoby historyczne dzielnicy Głusk”

  1. Awatar Przemek Parzynski
    Przemek Parzynski

    Co do karczmy „Bawarni” to bym dyskutował czy była w tym miejscu, które opisuje tekst. Opracowania p. Krzysztofa Muchy oraz jedno z historycznych zdjęć umiejscawiają „Bawarnię” po przeciwnej stronie ratusza, obok wylotu drogi na Wilczopole.
    Istnieje także inne zdjęcie, już naprawdę jednak bardzo dyskusyjnem które ma ukazywać obecną ul. Głuską (robione jest niej więcej obok młyna) gdzie w dali widać budynek karczmy. Aczkolwiek zdania co do tej fotki są podzielone, być może nie jest robiona w Głusku.
    Oprócz samej synagogi znajdowało się też kilka mniejszych domów modlitwy (jeden z nich przy obecnej ulicy Miętowej) co pokazuje odręczny plan Głuska narysowany po wojnie przez jednego z mieszkańców.
    Synagoga – według takiej mojej naciąganej teorii – nie została tak do cna zburzona, na jej miejscu znajduje się budynek gdzie dawniej był tak zwany sklep „żelaźniak” – czy został zbudowany na ruinach synagogi – czy też może to być mocno przebudowany oryginalny dom – ? Ciekawa sprawa.
    Analizowałem sobie plan posesji i działek z tych rejonów i „zelaźniak” pasuje jak ulał do miejsca dawnej synagogi.

  2. Awatar Parafia
    Parafia

    Abramowice Kościelne w19 wieku nazywano Gruntem Plebanskim tak w księgach metrykalnych. Na cmentarzu zasypana ziemią znajduje się płyta nagrobna proboszcza Grzegorza Wężyka (chyba tam jeszcze jest) której nikt nie chce odsłonić. Dlaczego?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *