W ubiegłym miesiącu w Zemborzycach, miały miejsce obchody 650-lecia nadania prawa magdeburskiego. Z tej okazji postanowiliśmy przedstawić fakty, które czynią tą miejscowość wyjątkową.
Najstarsze wzmianki o Zemborzycach pochodzą z 25 października 1364 r. To wówczas wieś została nadana Grzegorzowi, synowi Przybka Tatarzyna z Błogocic, na mocy przywileju króla Kazimierza Wielkiego, który przeznaczył na ten cel 33 łany. Król nadał mającej powstać wsi nazwę oraz prawa magdeburskie — takie, jakimi rządził się Lublin. Akt nadania owych praw spisano w Szydłowie.
Z powodu tej lokacji temu Grzegorzowi i jego prawym następcom nadajemy sołectwo w tej samej wsi z niżej opisanymi korzyściami i należnościami, to znaczy z trzema wolnymi łanami, z jedną karczmą albo z liczniejszymi wolnymi, jednym młynem z wieloma kołami i ze stawem rybnym, ławy piekarzy, chlebowe, rzeźników i szewców…
Wieś, dzięki położeniu nad Bystrzycą przy trakcie królewskim (prowadzącym z Krakowa do Lublina i dalej do Wilna) oraz bliskości miasta rozwijała się dość szybko. W 1450 roku była ośrodkiem parafialnym, a jej sołtysi wchodzili w skład sądu wyższego prawa niemieckiego urzędującego na zamku w Lublinie.
Parafia św. Marcina egzystowała już od 1429 roku. Monarcha uposażył ją w 4 włóki ziemi, las łąkę. Należała wówczas do diecezji krakowskiej archidiakonatu lubelskiego. Pierwotnie był tam drewniany kościół, przy którym w latach 1460—1461 funkcjonowała szkoła parafialna. Obecny murowany z cegły, został zbudowany w stylu neogotyckim 1907 roku według projektu architekta z Radomia Augusta Załuskiego (więcej na temat budowy kościoła w artykule: W Zemborzycach wybudowano nową świątynię). Świątynia jest trzynawowa, z dwoma wieżami na frontonie i wieżyczką nad prezbiterium. Wewnątrz zachowały się zabytki świadczące o starym rodowodzie: drewniane ołtarze z obrazami Matki Bożej Szkaplerznej z XVII lub XVIII w. oraz św. Mikołaja z XVIII w., chrzcielnica z 1630 roku oraz dzwon z 1539 r. z herbem Awdaniec. Obok kościoła stoi drewniana plebania wybudowana w 1920 r. Posiadłość otoczona jest ogrodzeniem murowano-żeliwnym wykonanym około 1930 roku.
Jak się okazuje Zemborzyce były miejscem zjazdu sejmiku szlachty województwa lubelskiego, który odbył się 8 czerwca 1652 roku. Pierwsza połowa XVII wieku to czas licznych zaraz. W roku 1652 szczególnie narażone na epidemie było nasze województwo, toteż zdecydowano o przeniesieniu sejmiku.
Istnieją też niepotwierdzone wieści, iż miejscowość ta była nawiedzona przez Tadeusza Kościuszkę. Miał on nocować w drewnianym budynku, w którym w okresie międzywojennym mieściła się szkoła podstawowa, a później siedziba prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej. W 1790 roku oddziały Kościuszki wzmacniały Dywizję Małopolską stacjonując na Lubelszczyźnie przed wybuchem konfliktu pomiędzy Prusami i Austrią. Podczas obchodów 100. rocznicy śmierci wodza (więcej: W 100. rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki) przed tym właśnie budynkiem mieszkańcy Zemborzyc ufundowali kopiec. Uroczystość odbyła się w obecności starosty lubelskiego Stanisława Sulmierskiego, miejscowego księdza Stanisława Skulimowskiego, grona nauczycielskiego i miejscowej ludności. Kopiec ten istniał aż do lat 70.
W latach 1930 – 1931 wieś stała się nawet jednym z ośrodków działania dwóch partii politycznych. W czasie kryzysu powstała tam dość liczna reprezentacja Stronnictwa Ludowego. Działała również komórka Komunistycznej Partii Polski. W 1935 roku SL oraz KPP zorganizowali w Zemborzycach spółdzielnię Jedność Chłopska.
W okresie międzywojennym wieś podzielono na kilka kolonii. To wówczas powstały Zemborzyce: Kościelne, Podleśne, Górne, Dolne, Wojciechowskie i Tereszyńskie oraz Niwa, Bór i Jakubówka. W 1975 roku część miejscowości Zemborzyce: Kościelne, Górne, Bór, Niwa oraz fragment Zemborzyc Podleśnych, Dolnych i Wojciechowskich włączono w granice Lublina, zaś pozostałe tereny weszły w skład gminy Konopnica.
Bibliografia:
I. Kowalczyk, Zwiedzamy Lublin. Przewodnik., Lublin 2011.
R. Łoziński, Zemborzyce. Szkice z dziejów wsi i dzielnicy miasta, Lublin 2005.
Dodaj komentarz