Plany przebudowy Śródmieścia w latach 1967- 1969

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym:

W 1967 roku władze miejskie zainicjowały konkurs zamknięty na projekt koncepcyjny centrum miasta, jak i również projekt realizacyjny fragmentu centrum między ulicami Krakowskie Przedmieście, Chopina, Okopową i Hempla.
Do udziału zaproszono 4 zespoły urbanistów: z Politechniki Wrocławskiej, lubelskiego Biura Projektów Budownictwa Ogólnego „Miastoprojekt” i Inwestprojektu w Lublinie oraz zespół Zakładu Planowania Miast i Osiedli Politechniki Krakowskiej.

SAM_0624
Projekt Inwestprojektu. Źródło: „Kurier Lubelski”, 1968 nr 78.

 

Rewolucyjny projekt „Miastoprojektu”

W jednym z numerów „Kuriera Lubelskiego” opisano propozycję lubelskiego Biura Projektów Budownictwa Ogólnego „Miastoprojekt”. Autorami rozwiązań byli: mgr inż. arch. Janusz Gągała, mgr inż. arch. Janusz Makowiecki, mgr inż. Jan Adamczyk, inż. Marian Jankowski, inż. Tadeusz Sierzpowski, inż. Czesław Chodorowski, inż. Kazimierz Tomankiewicz, Jerzy Karwowski, Ryszard Turlewicz, Jerzy Rylski i Jerzy Walentowicz.

Projektanci uznali iż Krakowskie Przedmieście – do dziś główna oś komunikacyjna miasta – powinno być zamknięte dla ruchu kołowego, ponieważ przecinało na połowę obszar całego przyszłego centrum. Śródmieście miałoby być związane z podstawowym układem komunikacyjnym Lublina przez obrzeżne arterie biegnące ze wschodu na zachód (chodzi tutaj o projektowaną wówczas trasę W-Z i równoległą al. PKWN – dziś ul. Głęboka). Te z kolei miały się krzyżować z trasami obrzeżnymi wiodącymi z północy na południe. Powyższa  sieć miała być uzupełniona ulicami o mniejszym natężeniu, zapewniającymi bezpośredni dojazd do centrum.

Ruch, biegnący przez Krakowskie Przedmieście miałby być przejęty przez dwa równoległe ciągi na osi ulic Skłodowskiej i Okopowej oraz I Armii WP i Zielonej, które łącząc się, stworzyły by obwód zamknięty. Po tym obwodzie kursowałyby autobusy dowożące ludzi w pobliże wybranych rejonów centrum, gdyż na całym jego obszarze miał dominować ruch pieszy.

Główny ruch pieszy miał odbywać się na przedłużeniu ul. Pstrowskiego (Peowiaków) do ul. Szopena. Wzdłuż niego, po stronie południowej, na oczyszczonym z oficyn i przybudówek zapleczu Krakowskiego Przedmieścia, miałby wznieść się trzy 12-piętrowe budynki administracyjne. Rozbudowane partery miały być przeznaczone dla gastronomii, handlu i innych usług.

W związku z tym wyburzeniu miał ulec gmach przy Krakowskim Przedmieściu 62, a więc Pałac Morskich. Stworzyło by to obszerny plac wejściowy do centrum. Po wschodniej stronie tego placu autorzy zlokalizowali rzemieślniczy dom handlowy, a po zachodniej dom towarowy LSS. Planowano również wyburzyć wschodnią część ul. Kołłątaja dla poszerzenia jezdni i stworzenia nowego zespołu obiektów handlowych. Po drugiej stronie ulicy rozbudowie miał ulec hotel „Lublinianka”.

SAM_0628 - Kopia
Projekt Miastoprojektu. Żródło: „Kurier Lubelski”, 1968 nr 84.

 

Plac na rogu ul. Okopowej i Hempla został przeznaczony na kilkupoziomowy parking. Proponowano też rozbiórkę zabytkowego gmachu przy ul. Pstrowskiego 12 (Peowiaków 12 – budynek dzisiejszego Centrum Kultury). Na jego miejsce miał stanąć wysoki gmach, przeznaczony na hotel lub biura oraz zespół obiektów handlowych i kulturalno-oświatowych. Inwestycja planowano zakończyć w 1985 roku, natomiast rozbiórkę ostatnio wspomnianego budynku planowano na rok 2000.

Wyniki konkursu

Wyniki konkursu ogłoszono w 1969 roku. Komisja uznała za najlepszy projekt Politechniki Krakowskiej. W koncepcji przestrzennej zakładał on wprowadzenie nowego założenia urbanistycznego w postaci ciągu pieszego wzdłuż ul. Pstrowskiego (ob. Peowiaków) miedzy klasztorem a Kościołem Brygidek a projektowanym nowym ośrodkiem kulturalnym w części zachodniej obszaru śródmiejskiego. Wzdłuż tego ciągu planowano wybudować zespół budynków handlowo-usługowych. Projekt przewidywał usytuowanie w części zachodniej śródmieścia pewnej liczby 24-kondygnacyjnych budynków, których realizacja miała nie pociągnąć za sobą wielu wyburzeń. W koncepcji komunikacyjnej projekt zakładał odciążenie centrum od ruchu kołowego i zapewnienie w tym obszarze pierwszeństwa dla ruchu pieszego. Układ obwodowy, stanowiący barierę dla ruchów przejazdowych przez centrum, miał przebiegać wzdłuż ulicy Narutowicza, Okopowej, Lipowej i projektowanej arterii w części północnej. Zamknięcie obwodu od strony Starego Miasta miało być przeprowadzone przez wybudowanie odcinka podziemnego, dla zapewnienia płynności ruchu pieszego miedzy Starym Miastem a nowym centrum.

Bibliografia:

S. Juchnowicz, Ze studiów nad centrum Lublina, „Architektura”, 1969 nr 7, s. 251-254.

W. Wójcikowski, „Łatwo dostępna…”, „Kurier Lubelski”, 1968 nr 84.