Stary Ratusz w Lublinie

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym:

Budynek obecnego Trybunału Koronnego znajdujący się przy ulicy Rynek 1, pełnił wiele funkcji na przestrzeni lat. Początkowo był to ratusz, czyli siedziba samorządowych władz miejskich, budynek o walorach reprezentacyjnych. Od roku 1578 była to najwyższa instancja sądowa dla małopolskiej szlachty. Natomiast obecnie w budowli mieści się Pałac Ślubów, a w Wielkiej Sali często organizowane są spotkania i koncerty. W jego podziemiach możemy podziwiać Lubelską Trasę Podziemną, informującą nas o historycznym wyglądzie miasta. Mamy tam również okazję zobaczyć multimedialną inscenizację słynnego obrazu Pożar Miasta Lublina.

Trybunał koronny, widok współczesny @dorota.partyka via Instagram
Trybunał koronny, widok współczesny @dorota.partyka via Instagram

Stary Ratusz lubelski został wzniesiony w XIV wieku, w postaci budowli drewnianej. Okazało się to nieszczęśliwym wyborem, ponieważ po pożarze z roku 1389 nic z niej nie zostało. Konieczna była odbudowa, tym razem murowana w stylu gotyckim. W XV wieku dobudowano do gmachu Ratusza smatruz, inaczej kramnicę, gdzie kupcy sprzedawali towary z Europy i Azji. Nowy gmach wybudowany w I połowie XVI wieku nawiązywał do renesansu. Budynek został wzbogacony o attykę oraz schody znajdujące się na zewnątrz, a prowadzące na pierwsze piętro. Nieszczęsny rok 1575 przyniósł kolejny pożar, niosący za sobą konieczność następnej przebudowy Ratusza. Tym razem znów nawiązano do architektury renesansu, upodabniając budynek do innych tego typu budowli, znajdujących się w Sandomierzu i Tarnowie.
Rok 1578, za sprawą króla Stefana Batorego, przyniósł gmachowi nową funkcję – Trybunału Koronnego, a w latach 80. XVII wieku nastąpiła kolejna przebudowa, nadająca budynkowi cechy baroku, co możemy dostrzec na obrazie Pożar Miasta Lublina, znajdującym się w kościele oo. dominikanów. Ponadto budynkowi dodano drugie piętro i zrestrukturyzowano wieżę. Jednak na krótko pozostał przy tym wyglądzie. W latach 1781-1787 nadworny architekt króla – Dominik Merlini czuwał nad przebudową Ratusza, nadając mu charakter klasycystyczny. Budynek znacznie poszerzono oraz przystosowano drugie piętro dla przyszłej działalności sądów ziemskich. Reszta pomieszczeń pozostała przy stary wyglądzie. Dodano jeszcze symbol sprawiedliwości w tympanonie, czyli trójkątnej przestrzeni na zwieńczeniu budowli. Od tamtego czasu gmach Ratusza tylko nieznaczenie się zmienia. W latach 90. XX wieku przeprowadzono rewaloryzację wnętrz i odnowienie polichromii. Zewnętrzny wygląd budowli nie uległ zmianie.
Ciekawą historią może poszczycić się piwnica Starego Ratuszu, w której niegdyś znajdowała się katusza. Pierwsze informacje na ten temat pochodzą z 1555 roku i możemy z nich wywnioskować, że znajdowała się tam nietypowa maszyna do tortur – kłoda starożytna, początkowo mieszcząca się przed samym gmachem, wniesiona i pozostająca w nim do 1776 roku. W podziemiach w tylnym trakcie budynku znajdują się fakty na potwierdzenie tego niechlubnego czasu w historii Starego Ratusza – zapiski na ścianach, wykonane najprawdopodobniej przez byłych więźniów. Ponadto w historii piwnicy gmachu zarysował się okres, w którym miał tam miejsce szynk, czyli podrzędna restauracja, słynąca jedynie ze sprzedaży alkoholi.
Historia Starego Ratusza w Lublinie prezentuje się ciekawie i bogato. W czasach świetności wiele się działo w tym budynku, był wielokrotnie przebudowywany i unowocześniany. Pełnił też wiele funkcji. Obecnie ratusz mieści się przy ulicy Krakowskie Przedmieście, tuż obok kościoła Św. Ducha na placu Łokietka. Został wybudowany w latach 1827-1828 w miejscu spalonego klasztoru karmelitów bosych. Reprezentuje budownictwo klasycystyczne, podobnie jak obecny budynek Trybunału Koronnego.

Bibliografia:
H. Gawarecki,Cz. Gawdzik, Lublin, Warszawa 1959
J. Teodorowicz-Czerepińska, Zapomniany blask Trybunału, „Kurier Lubelski 1984, nr 253.

Jedna odpowiedź do „Stary Ratusz w Lublinie”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *