Adresy ulicy Szerokiej

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym:

Na miejscu dzisiejszego Placu Zamkowego znajdowała się główna ulica żydowskiego Lublina. Jej koniec wyznaczała studnia, która zachowała się do dzisiejszego dnia na terenie dworca PKS.

Na Szerokiej drodze

Praktycznie od XVI wieku stanowiła centrum handlowe i administracyjne Żydowskiego Miasta. Do XIX wieku pełniła rolę głównej arterii wylotowej w kierunku Rusi, a dokładnie Włodzimierza Wołyńskiego oraz na Litwę, przez Podlasie w kierunku Brześcia. Dopiero w II połowie XIX wieku głównym traktem na północ stała się ul. Lubartowska. Gwałtowne zmniejszenie znaczenia ul. Szerokiej, nastąpiło po utworzeniu targu za Magistratem (l. 70. XIX w.).

Jakby nie patrzeć na mapy przedwojennego Lublina, ulica Szeroka nie grzeszyła wąskością. Na tej dość obszernej w szerokości drodze non-stop tłumnie przemieszczała się masa ludzi. To tam znajdowało się kilkanaście synagog i domów modlitwy. Zabudowa jej okolic charakteryzowała się dwu- i trzypiętrowymi kamienicami, których powstanie datowano na wiek XVII i XVIII.

Adresy

Początek ulicy – kiosk zbudowany z białej cegły – było to miejsce w którym sprzedawano wodę.

No. 1 – w okresie międzywojennym mieściła się organizacja Cukunft, młodzieżowa organizacja Bundu.

No. 2 – tutaj w okresie staropolskim, w tylnym korytarzu pierwszego piętra, była Synagoga Kotlarska (Kotlerszul), zw. Synagogą Hirsza Doktorowicza, nadwornego faktora króla Władysława IV.

No. 3 – na pierwszym piętrze znajdowała się synagoga urzędników handlowych (Mszorsimszul)

No. 16 – w tej kamienicy w okresie międzywojennym mieścił się Związek Igły, tzw. Nudł Farain. Był to związek
zawodowy krawców, ale przychodziła tam też młodzież komunistyczna.

No. 19 – w tej kamienicy, w okresie staropolskim zbierał się w niej sejm żydowski, tzw. Sejm Czterech Ziem (Waad Arba Aracot). Zjazdy odbywały się w czasie wielkich jarmarków, odbywających się w katolickiej święto Matki Boskiej Gromnicznej, stąd też funkcjonowała inna nazwa sejmu – Waad Gromnic. Ostatnie obrady parlamentu żydowskiego odbyły się w 1682 roku.

No. 28 – to dawna bożnica cadyka, zw. Widzącym z Lublina. W międzywojniu na parterze tego budynku znajdowała się piekarnia, która wypiekała ciastka dla cukierni. Sama bożnica usytuowana była za piekarnią.

No. 40 –  tam mieścił się dom i bóżnica cadyków z lubelskiej dynastii Eigerów, założonej w połowie XIX wieku przez Judę Lejba Eigera – „Płaczącego Rebe”, wnuka Akiby Eigera, Gaona Poznańskiego i syna Salomona Eigera, rabina kaliskiego oraz członka Komitetu Starozakonnych w Warszawie.

No. 44 – w tej kamienicy znajdowała się synagoga Parnasu, założona przez Abrahama Heilperna.

No. 43 lub 45 –  w tej kamienicy mieścił się sztibł (czyli mała synagoga, urządzana często w mieszkaniach) chasydów z Turzyska na Wołyniu i rezydował tam Trisker Rebe.

Koniec ulicy (w pobliżu ul. Ruskiej) – kiosk zbudowany z białej cegły – było to miejsce w którym sprzedawano wodę.

Serdecznie prosimy o uzupełnianie informacji na temat adresów ówczesnych kamienic ulicy Szerokiej, której dzisiaj już nie ma. Z miłą chęcią przyjmiemy również fotografie obrazujące niniejszą ulicę, które niezwłocznie opublikujemy na łamach naszego magazynu. W dalszych planach naszym zamiarem jest stworzenie interaktywnej mapy, z zaznaczonymi większymi budynkami nieistniejącej dzielnicy. Nie jesteśmy w stanie odwrócić przebiegu historycznych wydarzeń, ale możemy pamiętać…

Kontakt:
via Facebook: https://www.facebook.com/RynekLubelski
via Twitter: https://twitter.com/RynekLubelski
via Instagram: @rynek_lubelski
via e-mail: redakcja@rynek.brl1918.pl

 

Bibliografia:

R. Kuwałek, Terra incognita. Ulica Szeroka w Lublinie, „Scriptores” 2003 nr 28.

M. Bałaban, Żydowskie Miasto w Lublinie, Lublin 1991.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *