100 lat temu Lublin stał się wielki

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym:

Już w latach poprzedzających wybuch pierwszej wojny światowej wyraźnie zaznaczył się rozwój przestrzenny i urbanistyczny Lublina. Wzmagający się w tym okresie ruch budowlany podkreślał coraz wyraźniej potrzebę posiadania przez miasto planu regulacyjnego. W 1912 roku, sporządzony plan pomiarowy Mieczysława Stelmasiewicza i Kazimierza Tomorowicza nie zawierał w sobie elementów projektowania urbanistycznego. Plan ten był wykonany w celu pełnego udokumentowania konieczności stworzenia „wielkiego Lublina”. Był to dokładny plan miasta i terenów przewidzianych do przyłączenia. Jednak w związku z sprzeciwem władz rosyjskich miasto nie zdołało powiększyć swojego terytorium przed wybuchem I wojny światowej.

PL-35-22-PmL-12-1-0
Plan 1912 – 1914, M. Stelmasiewicz, K. Tomorowicz, Źródło: LAC – Lubelskie Archiwum Cyfrowe

 

Rozwój przedmieść o typowo miejskiej zabudowie, takich jak: Wieniawa, Bronowice, Kośminek i Dziesiąta, ułatwiał starania u władz o wyrażenie zgody na włączenie ich do granic administracyjnych Lublina. Miasto usiłowało zintegrować dzielnice odłączone rzekami i wąwozami, nie mające odpowiednich połączeń komunikacyjnych. Austriackim władzom okupacyjnym, które objęły rządy w Lublinie we wrześniu 1915 roku nie odpowiadały ówczesne granice miasta zarówno pod względem administracyjnym, jak też wojskowym i aprowizacyjnym. Po przeprowadzeniu rozmów z Miejskim Komitetem Obywatelskim i Magistratem Lublina generał-gubernator wojskowy Karol Kuk rozporządzeniem z 15 października 1916 roku przyłączył do Lublina, z ważnością od 1 listopada tegoż roku, szereg miejscowości należących dotychczas do gmin wiejskich: Konopnicy, Zemborzyc i Wólki. Tereny wcielone do miasta w 1916 roku obejmowały powierzchnię 1818,6 ha. Jego obszar powiększył się wówczas do 2691 ha, czyli ponad trzykrotnie, i ukształtował się na okres najbliższych kilkunastu lat. W granicach Lublina znalazły się dzielnice zabudowane na sposób miejski, w dużym stopniu uprzemysłowione: Bronowice, Kośminek, Tatary, za Cukrownią, Wieniawa, Czechów i Lemszczyzna.

04320
Artykuł  w „Ziemi Lubelskiej” z 21 paźdzernika 1916 roku, @Polona

Włączenie przedmieść pozwoliło na zlikwidowanie między innymi takich anachronizmów, jak administrowanie (przez gminę Wólkę) częścią posiadłości położonych przy ulicy Zamojskiej nie tylko od strony Tatar, ale częściowo od strony Rur, czy też (przez gminę Konopnicę) placami na południe od dzisiejszych ulic: Granicznej i Okopowej. W wyniku tych zmian korzystniej uformował się kształt miasta.

Bibliografia:
A. Kierek, Rozwój Lublina w latach 1864-1914, W: Dzieje Lublina. T.1. Próba syntezy, pod red. J. Dobrzański, J. Mazurkiewicz, Lublin 1965, s. 259.
Plany i widoki Lublina XVII – XXI wiek, pod red. M. Harasimiuka, D. Kociuby, P. Dymmela, Lublin 2007, s. 25.
H. Gawarecki, Rozwój urbanistyczny i architektoniczny miasta w latach 1918 – 1939, W: Dzieje Lublina. T.2, pod red. S. Krzykały, Lublin 1975, s. 243;
J. Marczuk, Rada miejska i magistrat Lublina 1918 – 1939, Lublin 1984, s. 13-14;

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *