Wspaniałe decyzje władz w cieniu tragedii więźniów

Na październikowym posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Narodowej (1944) podjęto wspaniałomyślną decyzję. Otóż Zamek Lubelski postanowiono przeznaczyć na cele kulturalno-oświatowe, a mianowicie urządzić tam Muzeum oraz Archiwum Państwowe. Podjęta uchwała przez aklamację spotkała się z bardzo pozytywnym odbiorem społeczeństwa lubelskiego.

„Gazeta Lubelska” obszernie wyjaśniała, dlaczego właśnie to miejsce jest najbardziej odpowiednie. Otóż względy jakimi się kierowano to momenty historyczne i wielkie wartości kulturalno-oświatowe. Wyróżniono piękne malowidła ścienne alfresko w kaplicy św. Trójcy z czasów Władysława Jagiełły, wykonane w stylu bizantyjskim, a także samo sklepienie kaplicy wykonane w stylu palmowego gotyku.

Najpiękniej i najpełniej uzasadnił wniosek o przekazanie Zamku Lubelskiego na cele Muzeum i Archiwum Państwowego ppłk. Sidor – przewodniczący WRN:

Zamek Lubelski jako wyraz cierpień narodu, a posiadający piękną swą zewnętrzną szatę oraz zabytkową kaplicę, pragniemy przekazać potomności jako symbol chwały i cierpienia narodu polskiego

Uchwała z radością została przyjęta nie tylko przez środowisko naukowe i artystyczne naszego miasta, ale także przez ogół miejscowego społeczeństwa.

Zamek Lubelski to jeden z najpiękniejszych zabytków przeszłości. Pamięta czasy Kazimierza Wielkiego. W jego sali reprezentacyjnej podpisano wiekopomny akt Unii Lubelskiej. Tutaj wychowywali się synowie Kazimierza Jagiellończyka pod czujnym okiem słynnego kronikarza Jana Długosza. Dopiero w 1944 roku naprawiono krzywdę wyrządzoną nauce, sztuce i kulturze.

Dalej pisano:

Jednak powzięcie samej uchwały to jednak nie wszystko. Należy natychmiast przystąpić do jej realizacji. Trzeba usunąć stojące baraki oraz dom piętrowy postawiony na froncie, który zasłania piękny wjazd do Zamku.

Post Scriptum  od redaktora

Pod koniec lipca 1944 te same władze do tego samego Zamku wtrąciły ponad 30 tys. więźniów politycznych, w tym 3400 kobiet. Wśród więźniów 180 osób miało wyroki śmierci. Pierwsze z nich wykonano około miesiąc po publikacji źródła do tego artykułu. Budynek piętrowy, o którym mowa w cytowanym fragmencie to siedziba administracji więzienia wyburzona dopiero w 1954 roku – roku, w którym przekazano Zamek miastu i utworzono Wojewódzki Dom Kultury.

Źródło:

„Gazeta Lubelska” 1944 nr 71 (21-22 października), [http://dlibra.umcs.lublin.pl – marzec 2016].