23 maja dla Lublina niewątpliwie był dniem smutnym. Licząca ponad 100 lat topola czarna z placu Litewskiego zakończyła swój żywot pod warkotem pił mechanicznych. Drzewo możliwe, że pamiętało czasy po powstaniu styczniowym, kiedy właśnie była swoista „moda” na sadzenie tych roślin symbolizujących wolność. Euzebiusz Maj – historyk sztuki i konserwator krajobrazu kulturowego – w wywiadach prasowych mówił, że topola posadzona została według projektu znanego lublinianom Feliksa Bieczyńskiego (inżyniera gubernialnego, autora projektu Ogrodu Saskiego) ok. 1880 roku. Miała być swoistą przeciwwagą do świeżo-zbudowanego soboru. Poza tym dużą rolę w dziełach Bieczyńskiego odegrały Puławy. To nimi inspirował się projektując Ogród Saski. Również pomysł posadzenia drzewa nie wziął się znikąd. W owym czasie Puławy były swoistym centrum myśli patriotycznej, szczególnie za żywota Izabeli Czartoryskiej. To ona sadziła topole jako „drzewa wolności”. Wiadomo też że kilka sadzonek przekazała Lublinowi.
Przetrwała koniec zaborów, 2 wojny światowe, wiele imprez, wiele spotkań (w tym tych zakochanych). Do lat 60. XX wieku drzewo miało znakomite warunki do rozwoju. Jej korzenie mogły dość swobodnie „poruszać się” po trawnikach, a przede wszystkim oddychać. Sytuacja zmieniła się, gdy zabrukowano jej okolice. Topola zaczęła mieć utrudniony dostęp do powietrza. Drzewo zaczęło systematycznie słabnąć. Do tego stanu przyczyniło się również wydarzenie z lat 90. Podczas remontów na placu Litewskim, przycięto mu system korzeniowy. To ostatecznie go dobiło.
Podczas tegorocznej przebudowy placu, wytworzyła się niebywała dyskusja o zasadność wycinania „Lubelskiego Baobabu”, zwłaszcza, że na wiosnę drzewo „obrodziło”. Jednak podjęto tą nieodwołalną. 2 dni temu nasz pomnik zniknął…
P.S. Na pocieszenie. Przed samą wycinką pobrano ok. 100 zaszczepek nowych „baobabów”. Ufam, że jak się przyjmą jeden z nich zasiądzie na zasłużonym miejscu 🙂 Podczas wycinki okazało się, że baobab w środku był zupełnie spróchniały. Mógł zagrażać życiu i zdrowiu ludzi.
Bibliografia:
M.Szlachetka, „Baobab na placu Litewskim, czyli niepowtarzalne drzewo wolności, obumiera. Dlaczego? – wywiad z Euzebiuszem Majem”, Kurier Lubelski, 28 lipca 2014, [kurierlubelski.pl – dostęp maj 2017]
Lubelski Baobab, [http://teatrnn.pl/leksykon/node/3472/lubelski_baobab – dostęp maj 2017]
Dodaj komentarz