Komunikacja miejska w Lublinie w latach 1918 – 1939

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym:

W pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości władze miejskie nie podejmowały się uruchomienia komunikacji autobusowej ze względu na trudności gospodarcze oraz z uwagi na czynione od roku 1919 starania w sprawie budowy tramwajów elektrycznych. Projekt budowy tramwajów elektrycznych przedłożyło w kwietniu 1920 roku warszawskie przedsiębiorstwo „Siła i Światło”. Linia tramwajowa miała być przeprowadzona od dworca kolejowego przez ulicę Zamojską do al. Długosza i do rogatki lubartowskiej. Projekt był usilnie popierany przez ministerstwo Kolei Żelaznych, lecz został odrzucony przez Magistrat w 1920 roku jako nieodpowiadający miastu po względem technicznym i finansowym.

Cztery lata później, w połowie roku 1924, kolegium Magistratu uchwaliło przyjęcie projektu budowy tramwajów elektrycznych Towarzystwa „Siła i Światło”, pod warunkiem znacznego przedłużenia proponowanych uprzednio linii tramwajowych. Projekt ten nie doczekał się realizacji, ponieważ wystąpiły trudności w uzyskaniu kredytów na tę inwestycję. W związku z tą sytuacją Magistrat rozwiązał umowę z Towarzystwem.

Rezygnacja z budowy tramwajów oraz pominięcie sprawy komunikacji miejskiej w umowie pożyczkowej z Towarzystwem Ulen (z dnia 25 listopada 1924 roku) zmusiły władze miejskie do podjęcia sprawy zorganizowania ruchu autobusowego. W 1924 roku Magistrat udzielił koncesji na prowadzenie autobusów firmie Antopol, kierowanej przez inż. Feliksa Kaima. Ruch autobusowy odbywał się na dwóch liniach: dworzec – Ogród Saski i dworzec – ulica Lubartowska. Autobusy kursowały od godziny siódmej w odstępach 40 minutowych. Uchwałą Magistratu z 22 stycznia 1925 roku wprowadzono opłaty za przejazd na całej tracie w wysokości 40 gr.

W tym miejscu należy jeszcze wspomnieć o wcześniejszej inicjatywie zorganizowania przedsiębiorstwa zajmującego się przewozem ludzi, z którą wyszła Krajowa Spółka Akcyjna Budowy i Eksploatacji Samochodów. Spółka ta w 1921 roku w zamian za 7,5% wartości sprzedanych biletów autobusowych uzyskała od Zarządu Miejskiego koncesję (do końca 1928 roku) na podjęcie przewozu pasażerów. Prowadzona przez spółkę systemem ekstensywnym gospodarka w zakresie przewozu osób w mieście (tabor spółki wynosił 5 autobusów) dawała właścicielom przedsiębiorstwa dość duże zyski, a miastu z tytułu opłat za używanie bruków zagwarantowane dochody.

Po wygaśnięciu koncesji Zarząd Miejski postanowił prowadzić komunikację na własny rachunek, powierzając wszystkie czynności z tym związane wyodrębnionej jednostce organizacyjnej pod nazwą Miejska Komunikacja Autobusowa. Z dniem 1 stycznia 1929 roku przedsiębiorstwo to uruchomiło komunikację autobusową, początkowo na dwóch liniach A i B3, w oparciu o tabor złożony z 6 autobusów marki „Skoda”. Linia A miała kursować od Dworca do Koszar i odwrotnie, natomiast linia B od Dworca do Kalinowszczyzny i odwrotnie.

Pod koniec 1929 roku przedsiębiorstwo nabyło dalszych siedem autobusów, w tym cztery marki „Skoda” i trzy marki „Ursus”. Tak pierwsza jak i druga seria autobusów została zakupiona na kredyt. Zarząd Miejski zaangażował w przedsiębiorstwo również własne środki, ale tylko na urządzenie zajezdni przy ulicy Garbarskiej na Kośminku (1930 r.). Zwiększenie taboru pozwoliło na uruchomienie dodatkowych linii autobusowych – razem 8 łączących niemal wszystkie dzielnice z centrum miasta. Łącznie tabor składał się z 11 – 12 autobusów oznaczonych cyfrą 1 – 8. Liczba przewożonych pasażerów w latach 1929 – 1930 osiągnęła 2332446 osób.

Dalszy rozwój komunikacji miejskiej w Lublinie następował od 1937 roku. Wiązał się niewątpliwie z wprowadzeniem do eksploatacji nowo zakupionych 9 autobusów marki „Henschel”, wyposażonych w silniki dieslowskie. Autobusy te zaczęły obsługiwać linie miejskie, zastępując nie nadające się do użytku wozy marki „Skoda”. Władze ponadto nabyły dla potrzeb linii zamiejscowych (do Piask i Kazimierza) 2 wozy marki „Chevrolet” oraz 4 wozy od Spółki Akcyjnej „Polski Fiat” w Warszawie. Tabor w 1938 roku zwiększył się do 17 jednostek, lecz obsługiwał tylko 4 linie miejskie: Brama Krakowska – Rzeźnia; Dziesiąta – al. Długosza, Betonowa – Helenów i Cukrownia – Sławinek.

Bibliografia:
A. Kierek, Rozwój gospodarczy Lublina w latach 1918 – 1938, W: Dzieje Lublina. T. 2., pod red. S. Krzykały, Lublin 1975
J. Marczuk, Rada miejska i magistrat Lublina 1918 – 1939, Lublin 1984.
„Dziennik Zarządu Miasta Lublina” 1929 nr 1
Miejska komunikacja autobusowa, W: „Ziemia Lubelska” 1930 nr 305.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *