Dzierżawcze nazwy dzielnic i dawnych osiedli Lublina

Rocznik Lubelski to od lat wydawany periodyk naukowy dotyczący dziejów nie tylko Lublina, lecz całej Lubelszczyzny. To już kolejna część wyciągu z dłuższego artykułu Mieczysława Buczyńskiego o nazwach dzielnic naszego miasta.

Do tego grona dzielnic należą te, które kończą się przedrostkiem -ów (Czechów, Hajdów, Wrotków), -ówka (Bazylianówka, Firlejówka – inaczej Firlejowszczyzna, Symborówka) i -izna (Bielszczyzna, Kalinowszczyzna, Sierakowszczyzna, Lemszczyzna), a także Probostwo i Białkowska Góra. Określają one tym samym jakąś przynależność.

Hajdów

Pierwotnie była to ziemia należąca do kogoś o imieniu Hajde. Było on często notowany w XV w. źródłach. Prawdopodobnie była dzierżawiona przez Żyda o takim nazwisku. Najstarsze zapisy pochodzą z lat 1440, 1496, 1570, 1616. Ziemie te nazywano również Żydowskie.

Czechów

Podobnie jak Hajdów, nazwa Czechów może pochodzić od imienia. Tak więc początkowo mogła określać ziemie należące do osoby, którą nazywano Czech. Według Buczyńskiego nie ma podstaw by łączyć ją z osadnictwem Czeskim.

Czechowskie Przedmieście

Nazwa występująca w źródłach w XVIII i XIX wieku. Określała teren między Czechówką, rzeką Czechówką i ul. Lubartowską.

Wrotków

Ma dość niejasną podstawę słowotwórczą. Niektórzy uważali, że niegdyś mieszkańcy tej wsi, mającej XIV wieczny rodowód, trudnili się wyrabianiem wrót i stąd miała być wzięta ta nazwa. Polski historyk języka polskiego – Witold Taszycki wynotował, że w 1204 roku istniało takie imię jak Wrotek lub Wrotko. Jest ono skróceniem pełnego imienia Wrocisław, jak Brodek Brodzisław, czy Godek Godzisław.

Bazylianówka

To dawna jurydyka Bazylianów.

Firlejówka

Należała początkowo do Firlejów. W 1663 roku starosta lubelski Firlej zapisał ją Augustianom, później folwark był podarowany Wincentemu Polowi jako dar od narodu.

Symborówka

W XIX wieku stanowiła część Hajdowa. W źródłach zapisywano ją również jako Szymborowizna. Nazwa tej części pochodzi od nazwiska Sambor i pierwotnie brzmiała Samborówka i Samborowizna. Dzisiejsza nazwa powstała w wyniku wymowy gwarowej.

Bielszczyzna

Stanowiła dawniej własność rodziny Bielskich.

Kalinowszczyzna

Była własnością rodziny Kalinowskich.

Sierakowszczyzna

To dawny folwark Wojciecha Sierakowskiego.

Lemszczyzna

Należała do możnej mieszczańskiej rodziny Lemków. Początkowo nazwa brzmiała Lemczyzna.

Probostwo

Nazwa określa ulicę. Pochodzi z XIX wieku. Najwcześniejszy zapis „ulica Probostwa” pochodzi z 1801 roku. Oficjalnie Rada Miejska Lublina zatwierdziła tę nazwę dopiero w 1843 roku. Pierwotnie był to folwark należący do proboszcza lubelskiej fary.

Białkowska Góra

Obecnie to nazwa ulicy. W okresie od XVI do XIX wieku określała folwark podmiejski. Nazwa pochodzi od założyciela folwarku Baltazara Białkowskiego, który w połowie XVI w. ulokował tam osadników.

Polecam także:

KULTUROWE NAZWY DZIELNIC I DAWNYCH OSIEDLI LUBLINA

TOPOGRAFICZNE NAZWY DZIELNIC I DAWNYCH OSIEDLI LUBLINA

Źródło:

Mieczysław Buczyński, „Nazwy dzielnic i przedmieść Lublina”, W: Rocznik Lubelski, T. 5. , Lublin 1962.