Początki ruchów na rzecz równości prawa kobiet w Lublinie

Początki ruchu równouprawnienia kobiet w Lublinie oscylują wokół 1901 roku. Wówczas to powstało Koło Pracy Społecznej Kobiet, które działało nielegalnie. Do jego zadań należało m. in. prowadzenie tajnej szkółki elementarnej.

Przełom XIX i XX wieku to nie były czasy łatwe dla płci pięknej. Kobiety nie mogły piastować niektórych stanowisk, nie mogły też udzielać się politycznie, a nawet nie miały prawa głosu wyborczego. Dlatego wśród nich narastał bunt, który przerodził się w pracę organiczną na rzecz kształtowania nowych postaw. Proces ten trwał wiele lat, aż do osiągnięcia sukcesu w postaci chociażby uzyskania prawa wyborczego.

Wracając do naszego tematu, dopiero 1908 rok przyniósł na nasze lubelskie ziemie zalegalizowany Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich. Była to filia warszawskiego Związku, która miała autonomię w podejmowaniu decyzji. Jego zebranie organizacyjne odbyło się 22 listopada 1908 roku w sali Towarzystwa Muzycznego.

Jego założycielkami były: Katarzyna Ankowska, Wacława Arciszowa, Jadwiga Bobrowska, Leonia Kocowska, Róża Surzycka i Maria Staniszewska.

W artykule „Kurjera” z 19 listopada 1908 roku czytamy:

Celem Związku jest uzyskanie równouprawnienia i swobód obywatelskich dla kobiet klas wszystkich…

a poza tym:

• uzyskanie równouprawnienia kobiet z mężczyznami w prawie i postępowaniu cywilnym, w prawie publicznym i prawodawstwie pracy;
• zniesienie ograniczeń prawnych w wykonywaniu zawodów i zajmowaniu urzędów przez kobiety;
• obrona interesów zawodowych i polepszenie warunków pracy i bytu kobiet
• rozwijanie wśród kobiet wzajemnej pomocy i solidarnej organizacji;
• badanie naukowe wszystkich kwestii, będących w związku z równouprawnieniem kobiet i szerzenie zainteresowania się tą sprawą wśród społeczeństwa;
• podniesienie ogólnego i fachowego wykształcenia dziewcząt i kobiet dorosłych;
• reformy w higienie wychowania i pracy kobiet;
• skupianie i organizowanie działalności społecznej kobiet w kierunku szerzenia o-światy, higieny publicznej, zwalczania niemoralności, reglamentacji prostytucji i alkoholizmu.

Aby sprostać tym celom Związek organizował odczyty, wykłady, konferencje, narady, zebrania, zjazdy, przygotowywał publikacje i ankiety. W swoich założeniach był bezpartyjny, zupełnie niezależny od stronnictw politycznych. Co ciekawe mogła do niego należeć każda osoba powyżej 18 r. ż., nawet MĘŻCZYZNA!

Jednakże najbardziej skupiono się na edukacji. Rozwijano świadomość kobiet o potrzebie równych praw. Zachęcano do samokształcenia w dziedzinie prawnej, higienicznej, przyrodniczej, społecznej itd.

22 listopada 1908 roku odbyło się walne zebranie założycielskiej w sali Towarzystwa Muzycznego. Poprzedził je odczyt p. Bojanowskiej pt. „Nowa Siła Społeczna”, który odbył się dzień wcześniej.

Źródło:

Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich w Lublinie, [https://blog.teatrnn.pl/laboratorium-nn/zwiazek-rownouprawnienia-kobiet-w-lublinie/ – dostęp listopad 2020]

Kurjer, 1908 nr 266 [http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=18396 – dostęp listopad 2020]