9 października 1942 roku w Kraśniku miała miejsce jedna z najbardziej brawurowych akcji Gwardii Ludowej, która na trwałe zapisała się w historii ruchu oporu przeciwko niemieckiemu okupantowi w Polsce. Oddział Gwardii Ludowej im. Tadeusza Kościuszki, działający na terenie powiatu kraśnickiego, przeprowadził wtedy śmiały napad na więzienie w Kraśniku, którego celem było odbicie przetrzymywanych tam więźniów.
Podczas niemieckiej okupacji, Kraśnik stał się jednym z kluczowych punktów oporu w województwie lubelskim. Miasto i okolice były miejscem licznych akcji odwetowych i represji ze strony hitlerowskich sił okupacyjnych, skierowanych przeciwko lokalnej ludności oraz partyzantom. Niemcy, dążąc do złamania ducha oporu, wyciągali z domów młodych i starszych mężczyzn, osadzając ich w miejscowym więzieniu z zamiarem dokonania masowych egzekucji jako odwet za nieudane akcje przeciwko partyzantom Gwardii Ludowej.
Powstanie oddziału im. Tadeusza Kościuszki
Oddział im. Tadeusza Kościuszki został założony zaledwie kilka miesięcy wcześniej, w sierpniu 1942 roku. Jego powstanie było odpowiedzią na rosnącą brutalność niemieckich okupantów oraz potrzebę organizacji skutecznego zbrojnego oporu. Do Kraśnika przybyli dwaj doświadczoni bojownicy, uczestnicy wojny domowej w Hiszpanii, znani pod pseudonimami „Grzegorz” (późniejszy generał Korczyński) i „Kubuś” (Kabat). Ich celem było zorganizowanie pierwszego oddziału partyzanckiego Gwardii Ludowej na terenie powiatu kraśnickiego. W krótkim czasie, dzięki wsparciu lokalnych działaczy komunistycznych, udało się im stworzyć oddział, który przyjął imię Tadeusza Kościuszki – symbolu walki o wolność i niepodległość.
Śmiała Akcja w Kraśniku
Atak na więzienie w Kraśniku był jedną z pierwszych dużych operacji bojowych przeprowadzonych przez nowo powstały oddział. Działanie to wymagało nie tylko odwagi, ale i precyzyjnego planowania. Pomimo silnej obecności niemieckich sił w mieście, partyzanci podjęli ryzykowną próbę odbicia więźniów. Dzięki doskonałej organizacji i determinacji, akcja zakończyła się sukcesem – więźniowie zostali uwolnieni, a hitlerowski aparat represji doznał poważnego ciosu.
Akcja w Kraśniku miała ogromne znaczenie zarówno moralne, jak i strategiczne. Była dowodem na to, że nawet w obliczu brutalnej okupacji, możliwa jest skuteczna walka z najeźdźcą. Sukces oddziału im. Tadeusza Kościuszki zainspirował innych do działania, a legenda o ich wyczynach szybko rozprzestrzeniła się nie tylko w powiecie kraśnickim, ale także daleko poza jego granice.
Powiat kraśnicki stał się jednym z bastionów oporu przeciwko niemieckiemu okupantowi, a oddział Gwardii Ludowej im. Tadeusza Kościuszki zyskał zasłużoną sławę jako jeden z pierwszych i najbardziej skutecznych oddziałów partyzanckich działających na terenie Generalnego Gubernatorstwa.
Źródło:
Sztandar Ludu, 1947 nr 275 [http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/docmetadata?id=29521&from=&dirids=1&ver_id=&lp=4&QI= – dostęp sierpień 2024]
