Masz ciekawy temat? Napisz do nas redakcja@ryneklubelski.pl

80 lat Muzeum na Majdanku

W 2024 roku obchodzimy niezwykle ważną rocznicę – 80-lecie istnienia Państwowego Muzeum na Majdanku, pierwszego na świecie muzeum poświęconego ofiarom II wojny światowej. W tym samym roku upamiętniono 80. rocznicę likwidacji niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Lublin (Majdanek), który przez trzy lata funkcjonowania pochłonął życie tysięcy osób, głównie Żydów, Polaków i Białorusinów. Obie te uroczystości mają ogromne znaczenie historyczne i przypominają o ofiarach zbrodni nazistowskich oraz o konieczności zachowania pamięci o tych wydarzeniach.

Powstanie i misja Państwowego Muzeum na Majdanku

Państwowe Muzeum na Majdanku zostało utworzone zaledwie trzy miesiące po likwidacji obozu koncentracyjnego. Jest to pierwsza tego typu instytucja, której celem było i wciąż pozostaje upamiętnianie ofiar II wojny światowej oraz prowadzenie działalności edukacyjnej i badawczej na temat funkcjonowania niemieckiego nazistowskiego obozu na obrzeżach Lublina. Muzeum, którego misja rozpoczęła się w 1944 roku, przez osiem dekad nieustannie rozwijało swoją działalność. Organizowane wystawy, konferencje naukowe i publikacje przyciągają uwagę badaczy, studentów oraz turystów z całego świata.

Muzeum na Majdanku jest miejscem, które pielęgnuje pamięć o ofiarach niemieckich obozów koncentracyjnych w Lublinie, Bełżcu i Sobiborze. W ramach obchodów 80-lecia działalności, w październiku 2024 roku, odbyły się uroczystości pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także konferencja naukowa zatytułowana „Przeszłość w muzeach – muzea w przyszłości”. Wydarzenia te miały na celu nie tylko uczczenie ofiar, ale także zainspirowanie przyszłych działań na rzecz zachowania pamięci o tragicznym dziedzictwie wojny.

Historia niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku

Obóz koncentracyjny na Majdanku, założony przez nazistów w październiku 1941 roku, funkcjonował do lipca 1944 roku. W tym czasie więziono tam około 135 tysięcy osób, z których blisko 80 tysięcy straciło życie. Oprócz Żydów i Polaków w obozie znajdowali się również Białorusini oraz obywatele państw Europy Zachodniej i Południowej. Warunki panujące w obozie były jednymi z najcięższych wśród niemieckich obozów koncentracyjnych. W wyniku głodu, chorób, rozstrzeliwań oraz eksterminacji w komorach gazowych, tysiące więźniów poniosło śmierć.

W obozie, oprócz masowych egzekucji i wyniszczającej pracy, dokonywano zbrodni na niespotykaną dotąd skalę, której symbolem stały się komory gazowe i krematoria. Pomimo wyzwolenia Lublina 24 lipca 1944 roku, więźniowie obozu nie zaznali wolności od razu – wielu z nich zostało przetransportowanych do innych obozów, m.in. Auschwitz i Ravensbrück, gdzie wielu z nich zginęło.

80. rocznica likwidacji obozu KL Lublin

Również w 2024 roku miała miejsce symboliczna 80. rocznica likwidacji obozu na Majdanku. W uroczystościach wzięli udział byli więźniowie obozu, ich rodziny, a także przedstawiciele władz, służb mundurowych oraz organizacji, które na co dzień dbają o pamięć o ofiarach Holokaustu i innych zbrodni wojennych. Uroczystości odbyły się przy Kolumnie Trzech Orłów, pierwszym miejscu pochówku ofiar Majdanka, które wzniesione zostało w maju 1943 roku przez samych więźniów.

W przemówieniach byłych więźniów i ich rodzin nie brakowało silnych emocji i apeli o pamięć. Jadwiga Wakulska, prezeska Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, wspomniała o cierpieniu więźniów oraz podkreśliła, jak ważne jest, aby hasło „nigdy więcej” nigdy nie straciło na znaczeniu. Wspomnienia ocalałych, takich jak Wakulska, która urodziła się w obozie w Oświęcimiu, oraz dramatyczne relacje o zbrodniach dokonywanych na Majdanku, przypominają o tym, że to ludzie ludziom zgotowali ten los.

Znaczenie upamiętnienia i edukacji

Państwowe Muzeum na Majdanku od początku swojej działalności kładło ogromny nacisk na edukację, badania naukowe oraz współpracę z międzynarodowymi organizacjami. W ostatnich latach muzeum podejmuje liczne działania edukacyjne, oparte na autorskiej koncepcji „pedagogiki pamięci”. Dzięki tej inicjatywie, kolejne pokolenia młodzieży i dorosłych mają okazję poznawać historię II wojny światowej, Holokaustu oraz tragedii, jaka rozegrała się na Majdanku. Lekcje muzealne, dni studyjne i warsztaty historyczne stanowią integralną część działalności Muzeum, które co roku odwiedza ponad 200 tysięcy osób z całego świata.

Nieodzowną częścią działalności Muzeum są także konferencje naukowe, publikacje oraz wystawy czasowe, które pozwalają na pogłębianie wiedzy o funkcjonowaniu obozu. W roku jubileuszowym zorganizowano specjalną akcję zbierania pamiątek związanych z funkcjonowaniem obozu, które zostały zaprezentowane na wystawie „Pamiątki”.

Obchody 80. rocznicy likwidacji obozu koncentracyjnego na Majdanku oraz jubileusz Muzeum są dowodem na to, jak ważne jest zachowanie pamięci o ofiarach. Nie tylko po to, aby oddać im hołd, ale także by przestrzegać przed powtórzeniem się podobnych tragedii w przyszłości. „Nigdy więcej” to nie tylko słowa – to zobowiązanie, które wymaga od nas odpowiedzialności za przekazywanie prawdy o zbrodniach wojennych przyszłym pokoleniom.

Program obchodów 23-24 października 2024 roku

Rocznicowe obchody, objęte honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zostały zaplanowane przede wszystkim jako spotkanie muzealników z całej Polski. Uroczystości rozpoczną się w środę wieczorem, 23 października, i potrwają dwa dni.

Główne wydarzenie zaplanowano na czwartek, 24 października, kiedy odbędzie się konferencja naukowa pod tytułem „Przeszłość w muzeach – muzea w przyszłości”. Podczas konferencji swoje wystąpienia zaprezentują eksperci z dziedziny muzealnictwa oraz kultury pamięci. Dodatkowo, premierę będzie miała publikacja „Przeszłość w muzeach historycznych. Reprezentacje i narracje”, opracowana pod redakcją dr. Tomasza Kranza i dr Aleksandry Skrabek, która odpowiada na istotne pytania związane z wyzwaniami, przed jakimi stoi współczesne muzealnictwo historyczne. Szczegółowy program konferencji można znaleźć pod podanym linkiem.

Informacje źródłowe:

https://kurierlubelski.pl/blagamy-nie-zapominajcie-ze-to-ludzie-ludziom-zgotowali-ten-los-obchody-80-rocznicy-likwidacji-kl-lublin-zdjecia/ar/c1-18691843

https://kurierlubelski.pl/pierwsze-na-swiecie-muzeum-poswiecone-ofiarom-ii-wojny-swiatowej-obchodzi-80lecie-uroczystosci-w-panstwowym-muzeum-na-majdanku/ar/c1-18889889

Fot. Justyna Kukuryk

Wesprzyj portal, udostępniając znajomym: