Parafia Czerniejów, choć niewielka, odgrywała ważną rolę w życiu duchowym i społecznym lokalnej społeczności przez wieki. Jej początki sięgają początku XVII wieku. W 1612 roku Agnieszka Jastkowska, opatka klasztoru brygidek w Lublinie, dokonała zapisu na rzecz uposażenia nowo powstającej parafii. Wkrótce potem, 18 czerwca 1612 roku, biskup krakowski Piotr Tylicki zatwierdził fundację, erygując nową parafię i jednocześnie konsekrując murowany kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca i Marcina. Kościół został wybudowany przez Andrzeja Bietkiewicza, komendariusza kościoła klasztornego brygidek w Lublinie. Uroczystej konsekracji dokonał biskup kijowski Krzysztof Kazimierski.
Na przestrzeni wieków parafia Czerniejów rozwijała się dynamicznie, pełniąc funkcję duchowego centrum nie tylko dla mieszkańców Czerniejowa, ale także okolicznych miejscowości, takich jak Mętów, Bychawka, Streszkowice, Krężnica Zemborzycka czy Wólka Skrzyniecka. Kaplica w Mętowie była jednym z ważniejszych miejsc kultu, które regularnie odwiedzali parafianie.
W XVIII wieku parafia była licznie uczęszczana przez wiernych – w 1780 roku odnotowano 70 chrztów, a do spowiedzi wielkanocnej w 1781 roku przystąpiło aż 540 osób. Parafia liczyła wówczas około 700 dusz, co świadczy o jej znaczeniu w lokalnej społeczności. W 1800 roku liczba przystępujących do spowiedzi wzrosła do 620 katolików.
Na przestrzeni lat parafia była prowadzona przez wielu zasłużonych proboszczów, którzy kształtowali jej rozwój duchowy i organizacyjny:
- Tomasz Antoni Józef Moczydłowski – 1777–1785
- Józef Nolibowski – 1785–1791
- Antoni Chanczewski – 1791–1792
- Jan Niwiński – 1792–1800
- Mikołaj Kozłowski – 1800–1830
Każdy z nich wniósł swój wkład w życie parafii, rozwijając nie tylko życie religijne, ale także dbając o sprawy organizacyjne i gospodarcze, co znajduje odzwierciedlenie w przechowywanych do dziś dokumentach.
W archiwach parafii Czerniejów znajdują się cenne księgi metrykalne, które dokumentują życie mieszkańców. Księgi chrztów prowadzone są od 1668 roku, ślubów od 1677 roku, a zgonów od 1702 roku. Te metrykalne zapisy stanowią nieocenione źródło informacji zarówno dla historyków, jak i genealogów. Przechowywane dokumenty obejmują również ważne sprawy organizacyjne i gospodarcze związane z parafią, takie jak Inwentarz kościoła w Czerniejowie oraz akta procesów dotyczących dziesięcin czy gruntów kościelnych.
W 1645 roku odbył się jeden z takich procesów, dotyczący sporu między księdzem Błażejem Wągrockim, proboszczem czerniejowskim, a Adamem Pieńkowskim, proboszczem z Bychawki, o dziesięcinę.
Parafia Czerniejów była nie tylko ośrodkiem życia duchowego, ale także pełniła ważną funkcję w życiu społecznym. Z biegiem lat liczba parafian rosła, a księgi parafialne dokumentują wydarzenia, które miały znaczący wpływ na życie miejscowej ludności. W 1721 roku do spowiedzi wielkanocnej przystąpiło 150 osób, a do 1748 roku liczba ta wzrosła do 400. W XVIII i XIX wieku parafia liczyła kilkuset wiernych, co czyniło ją jednym z bardziej dynamicznie rozwijających się ośrodków religijnych w regionie.
Źródło:
Ks. Franciszek Stopniak, Archiwa Parafialne Dekanatu Lubelskiego, W: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, T.9
