Dane ścisłe o szkole parafialnej akademickiej przy kolegiacie — schola parochialis ac academica Lublinensis — sięgają wieku XV. Uczelnią kierowali wychowankowie Akademii Krakowskiej, przeważnie świeccy z tytułem rektora.
Oto kilku najdawniejszych rektorów: Maturin, posiadający stopień naukowy bakałarza, Piotr i Michał — magistrzy, Piotr prezbiter, później duchowny, Mikołaj Andrzej, Stanisław — późniejszy o. Benedyktyn z Łysej Góry, Maciej, Jan i Andrzej — bakałarze. W wieku XVII: Walenty Starczynowski „z Olkusza”, Jan Wojnicziat, Wawrzyniec — bakałarze. W XVII: Błażej Bajanowius, Marcin Rostowicz, Stanisław Systawski, Marcin Ościechowski, Jan Chudzinski, Wojciech Bocianowicz, Andrzej Frankiewicz — wszyscy bakałarze.
Prócz rektora mieli wykłady: kantor, magister, pedagog — w danym razie nie jest to określenie zawodu, lecz stanowiska — scholairz (pomocnik wykładowcy), hypodidascal i inni.
Sądząc z nazwy — schola academica, program odpowiadał średniowiecznemu trivium, na które składały się gramatyka, retoryka, wreszcie dialektyka, oczywiście poprzedzone umiejętnością czytania i pisania. Z quadrivium, tj. arytmetyki, geometrii, astrologii i muzyki, ze względów praktycznych uczono śpiewu, oczywiście w połączeniu z grą na klawikordzie albo organach.
Istnieją wzmianki o podziale kursu na dwie części, równoznaczne z klasami, przy czym studentów pierwszej nazywano donatistati, drugiej zaś — declinistae albo declinavisitae.
Do szkoły uczęszczała młodzież zarówno świecka, jak i szykująca się do stanu duchownego, lecz nie tylko szlachecka i mieszczańska. Jeden bowiem z dokumentów zawiera pod rokiem 1487 wzmiankę o Marcinie, kmieciu ze wsi Załbocie, ojcu Macieja, ucznia scholae lublinensis.
Trudno przypuścić, aby w całym XV wieku ów Maciej, syn Marcina, doprawdy był jednym przedstawicielem włościaństwa w szkole.
![](https://ryneklubelski.pl/wp-content/uploads/2013/09/0063-Kopia-e1397494124698-500x600.jpg)
Z imienia, a niekiedy i nazwiska, znani są poniżej uczniowie: Mikołaj, syn Mikołaja z Turki; Mikołaj, syn Beaty; Mikołaj, syn Mikołaja Pszonka ze Strzeszkowic; Jan Poniatowski z Poniatowa; Stanisław Kuropatwa (świeccy); Jan Krzewski z Bychawki; Mojżesz (tak), syn Floriana ze „Szczuczki”; Andrzej Koninki z Jakubowic; Mikołaj Rypczowski (tak); Stanisław, syn Mikołaja Branickiego de „Seymyan”; Mikołaj Szustek; Mikołaj z Koła diecezji gnieźnieńskiej; Stanisław z Drohiczyna diecezji łuckiej — klerzy, niemal wszyscy stanu rycerskiego.