Niedawno redakcja naszego magazynu opublikowała mały słowniczek gwary miasta Lublina. Praca tamtejsza zawierała zbiór wyrażeń stosowanych na terenie naszego grodu. Wyrażenia owe zostały zebrane i opisane z artykułu pt. „Przyczynki do nowego słownika języka polskiego”autorstwa Rafała Lubicza, znajdującego się w „Pracach Filologicznych” T. IV, z. 1. z 1892 roku. Praca ta zawierała zbiór prowincjonalizmów z Kujaw, Kaliskiego, Kieleckiego, Lubelskiego, Podlasia i Łomżyńskiego. Zadanie nasze polegało na wypisaniu słów odnoszących się jedynie do gwary miejskiej (grodzkiej) i ówczesnych przedmieść, które dziś są dzielnicami Lublina.
W pierwszej części artykułu zajmiemy się wyrazami od litery A do H:
A
Agwent – oznaczało adwent i było charakterystyczne dla Lublina;
B
Bachmeta – człowiek niezgrabny, rzecz niezgrabna (Lublin);
Baśka – tym wyrażeniem w Lublinie określano więzienie, kryminał; ponadto powiadano „Wojuj, wojuj, chcesz iść do baśki”; prawdopodobnie tym osobliwym imieniem określano basztę na Zamku Lubelskim;
Bełtak – drążek do mącenia wody podczas łowienia ryb sakiem (Ponikwoda);
Bierny – mogący wiele objąć, np. „bierna łyżka” (Głusk);
Brejtuga – gęste błoto (Głusk);
Brykała – chleb razowy (Lublin);
Buić się – wzrastać bujnie do góry, stąd wybujały; Na Ponikwodzie śpiewano na weselach:„Oj wino, wino zielonusieńkie*Do góry jej się buiło”;
Busztyn – bursztyn; Na Ponikwodzie powiadano: „Trza jej dać na bursztyny, * Żeby miała ładne syny.”;
C
Chałupisko – miejsce, gdzie stała chałupa; W Głusku mówiono: „stare chałupisko”;
Chylo – ile (Głusk);
Ciuma – dżuma; „A bodaj cie ciuma wziena” (Ponikwoda);
Cubrzyna – czupryna; „U mojego Wojciecha cubrzyna jak strzecha.” (Ponikwoda);
Cyntwar – cytwar (Lublin);
Ć
Ćwirnota – nic dobrego, ladaco (Zemborzyce koło Lublina);
D
Dóma- w dóma, w domu; na Ponikwodzie powiadano: „Ni w polu roboty, ni w duma”;
Dómość – domostwo (?); „Móm ci ja gości,* Pełne dómości, * bede ich przyjmowała.” (Ponikwoda);
Druchnica – druchna (Rury);
Drugira – drugi raz (Głusk), por. tera, zara;
Drumla – pogardliwe przezwisko; „O ty drumlo” (Ponikwoda);
Duszany – z duszą; „Żelazko duszane” (Lublin);
Dygować – dźwigać, dugować (Jakubowice);
Dziad – prawiący przemowę, orację w obrzędzie weselnym (Abramowice);
Dzierzawa – dzierżawa (Lublin);
Dziwem, dziwować się – bardzo się dziwić; „Myśmy się dziwem, dziwowali.” (Lublin);
F
Feteć – gałgan; „Widać ci feteć” (Lublin);
G
Gałgan-korzeń – gałgański korzeń (Lublin);
Garniątko (Garnię) – zdrobniale garnek (Lublin);
Garzć, Garztka – garść, garstka; „Nie dadzą mi garztki siecki” (Ponikwoda)
Głębocznica – głęboka droga (Ponikwoda);
Gołdus – pijak (Lublin);
H
Hańtu – tam (Lublin);
Hapa – gapa, gamoń (Lublin);
Hawtu – tutaj (Jakubowice);
