Tuż po odzyskaniu niepodległości dochodziło do formowania się nowych granic II Rzeczpospolitej. W świadomości naszych rodaków, niezwykle żywe były tradycje unii polsko-litewskiej, łączącej oba te kraje przed rozbiorami. Toteż naturalnym stał się fakt chęci przyłączenia ziemi wileńskiej do naszego kraju. Po gwałtownych wydarzeniach, przyłączono ową ziemię decyzją Sejmu Ustawodawczego z 24 marca 1922 roku. W związku z tym w całym naszym kraju odbyły się uroczystości upamiętniające to wydarzenie. Nie inaczej było w Lublinie.
W Niedzielę Palmową, 9 kwietnia 1922 roku odbyły się uroczystości „na cześć Wilna”. Wśród przybyłych rankiem gości byli posłowie sejmowi z marszałkiem Trąmpczyńskim na czele. Naczelnika Państwa reprezentował minister pracy i opieki społecznej p. Darewski.
Na dworcu kolejowym powitał gości prezydent miasta Lublina p. Czesław Szczepański, po czym wszyscy udali się do gmachu Rady Miejskiej, gdzie podpisano pamiątkowy akt połączenia Ziemi Wileńskiej z Polską w myśl wiekopomnego aktu Unii Lubelskiej:
„Działo się w Lublinie, na Ratuszu, roku Pańskiego 1922 r. 9 kwietnia, to jest w niedzielę palmową.
W Imię Boga Jedynego i Panny Świętej, co Jasnej broni Częstochowy i w Ostrej świeci Bramie!
My, Obywatele miasta Lublina i Województwa Lubelskiego, w przytomności przedstawicieli Sejmu Ustawodawczego Rzeczypospolitej Polskiej, Władz Naczelnych, oraz Rodaków z Ziemi Wileńskiej Przybyłych, zebrani w dniu dzisiejszym ku uroczystemu uczczeniu Uchwały Sejmu Ustawodawczego z dnja 24 marca 1922 r. o objęciu władzy państwowej w Ziemi Wileńskiej przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnej z wolą ludności Ziemi Wileńskiej w uchwale Sejmu Wileńskiego z dnia 20 lutego 1922 r. wyrażoną, oświadczamy i oznajmiamy wszem Obywatelom Polskim, obecnym jako i nieobecnym, współżyjącym i potomnym:
Iż my — mając ustawicznie przed oczyma powinność naszą wobec Ojczyzny i Sławnego Narodu Polskiego bacząc pilnie Przytem na chwalebny a Rzeczypospolitej i Ziemi Wileńskiej należny Związek i nierozdzielność,zawsześmy: tak my. jako i przodkowie nasi o tem myśleli, duszą i sercem, czynem i krwią własną przez mroki i katusze niewoli, wśród walki nad siły i złudnych błysków wolności ku temu dążyli, by rozerwaną przez wrogów naszych jedność Rzeczypospolitej Polskiej z Ziernią Wileńską po wsze czasy przywrócić.
Jakoż za łaską Boga Wszechmogącego, za wspólnym wysiłkiem wszystkich Stanów Rzeczypospolitej i Ziemi Wileńskiej, a osobliwie młodzi rycerskiej, która bratnim trudom pod wodzą Naczelnika Państwa i Marszałka Józefa Piłsudskiego, a później Generała Józefa Żeligowskiego Ziemi Wileńskiej wolność wróciła, doczekaliśmy się Uchwały, mocą której Ziemia Wileńska z woli swej ludności od wszelkich innych związków państwowych wolna, zostaje z odrodzoną Rzecząpospolitą Polską, złączona w jedną całość nierozdzielną.
Z powodu której to Uchwały, my w dniu niniejszym w murach Lublina zebrani, w pełnem rozumieniu dziejowej chwili, najgłębszą wyrażamy serc naszych radość, ślubując i obiecując przed Panem Bogiem, Ojczyzną naszą i pamięcią przodków naszych,w obliczu grodu starodawnego słowami wiekopomnego aktu z roku 1569, iż Uchwałę ową znać, trzymać, dzierżyć, wypełniać sami z potomki swemi na wieczne czasy będziemy, nie przywodząc niczego z tych rzeczy na wieki w żadną wątpliwość ani odmianę.
A ku lepszemu świadectwu i wiecznej pamięci dnia uroczystego swe nazwiska na tym to akcie kładziemy.”
Następnie odbyło się uroczyste nabożeństwo w katedrze, celebrowane przez biskupa ks. Fulmana, który też wygłosił podniosłe kazanie. Po nabożeństwie ruszył pochód do ratusza na uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej, na której napisano:
„Przeszłości na chwałę
Współczesnym na wytrwanie
Potomnym — na wzór.
W dniach powrotu Ziemi Wileńskiej do Polski,
Lublin 1922.“
Pochód zakończył się pod pomnikiem Unii Lubelskiej. Wieczorem odbyła się akademia na Uniwersytecie Lubelskim, a następnie uroczyste przedstawienie w teatrze. Na koniec w sali Towarzystwa muzycznego urządzono bankiet dla przybyłych gości z Warszawy.
Bibliografia:
„Uroczystości na cześć Wilna w Lublinie”, „Tygodnik Ilustrowany”, 1922 nr 17.
„Uroczystość Unji Lubelskiej”, „Nowa Reforma”, 1922 nr 84.
„Z uroczystości Wileńskich w Lublinie”, „Słowo Polskie”, 1922 nr 91.
Dodaj komentarz