Już w październiku 1944 roku Zamek Lubelski postanowiono przeznaczyć na cele kulturalno-oświatowe.
To wówczas podjęto decyzję o urządzeniu tam Muzeum oraz Archiwum Państwowego. Potwierdzono ją uchwałą przyjętą przez aklamację, która spotkała się z bardzo pozytywnym odbiorem społeczeństwa lubelskiego.
Jednakże na rzeczywiste otwarcie muzeum potrzeba było jeszcze 13 lat. Odbyło się to w lipcu 1957 roku. Uroczystości zaczęły się o godzinie 12. Wtedy to Lublinianie tłumnie zebrali się przed stosunkowo niedawnym więzieniem. Punktualnie w południe dyrektor Muzeum Lubelskiego – mgr Irena Iskrzycka wygłosiła krótkie przemówienie. Następnie przemówił mgr. Mieczysław Ptaśnik.
Oficjalne otwarcie odbyło się z rąk przewodniczącego Pawła Dąbka, który wspólnie z gospodarzem miasta przewodniczącym Janem Ujmą przecięli wstęgę. Następnie przewodniczący Dąbek zabrał głos:
Ambicją nas wszystkich jest ażeby z Lublina zrobić poważne środowisko naukowe, kulturalne i gospodarcze. Otwarcie muzeum z tymi ambicjami jak najbardziej się zazębia.
Zwrócił się również do społeczeństwa, które powinno przyjść z pomocą w udostępnianiu eksponatów do wystawienia w muzeum. Pierwszym przekazanym wartościowym materiałem była teczka lubelskich sztychów Wyczółkowskiego przekazana przez przewodniczącego Dąbka.
Następnie goście zostali oprowadzeni po ekspozycji, po czym tradycyjnie podjęto ich lampką wina.
Źródło:
„Kurier Lubelski”, 1957 nr 107, [http://biblioteka.teatrnn.pl/ – dostęp październik 2016]