Po upadku powstania styczniowego wszystkie miasta w Królestwie Polskim zostały pozbawione samorządu miejskiego.
Miastem administrował prezydent, którego powoływały rosyjskie władze gubernialne. Władza prezydenta oraz magistratu była mocno ograniczona w swoich kompetencjach. Po wybuchu I wojny światowej, Rosjanie ewakuowali się z Lublina w drugiej połowie lipca 1915 roku. Miasto zajęli Niemcy, a po podziale Królestwa Polskiego na dwie strefy okupacyjne – austriacką i niemiecką – także oni opuścili miasto. 1 października 1915 roku Lublin stał się siedzibą władz Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego, któremu podlegał cały obszar okupacji austriackiej i w takiej roli pozostał do końca wojny. Władze okupacyjne zezwoliły na tworzenie się samorządności miejskiej, opartej na galicyjskich wzorcach. Mógł funkcjonować założony jeszcze w 1914 roku Komitet Obywatelski, skupiający wpływowych działaczy społecznych z kręgów ziemiaństwa, mieszczaństwa, inteligencji, duchowieństwa. Komitet działał półoficjalnie będąc namiastką samorządności miejskiej. Przyczynił się do przeorganizowania magistratu i podległych mu wydziałów oraz powołania doradczej i opiniotwórczej Tymczasowej Rady Miejskiej. Co prawda Magistrat i Rada Miejska zostały zaakceptowane przez władze austriackie, ale działały pod ścisłym nadzorem generał-gubernatora, mianowanego przez cesarza i Komendę Obwodową w Lublinie.
Dekret z 4 lutego 1919 roku o samorządzie miejskim stworzył podstawę prawną dla organizacji tego samorządu na obszarach byłego zaboru rosyjskiego. Zgodnie z jego postanowieniami gmina miejska stanowiła samorządową jednostkę terytorialną i posiadała osobowość prawną. Zakres działania gminy miejskiej obejmował sprawy „własne” i „poruczone”. Poruczony zakres działania określały akty normatywne organów państwowych wyższych stopni oraz umowy rządu z gminą. Do kompetencji wynikających z własnych praw gminy należały sprawy w dziedzinie gospodarczej, kultury i ochrony zdrowia, oraz o charakterze komunalnym.
Samorząd miejski składał się z Rady Miejskiej i Magistratu. Rada Miejska była organem prawodawczym i kontrolującym, zaś Magistrat – zarządzającym i wykonawczym. Ścisły nadzór nad samorządem miejskim został powierzony wojewodzie. Miał on prawo rozwiązać Radę Miejską oraz zwolnić członków Magistratu, nie wyłączając prezydenta. Decydował ponadto o ważności wyborów do rady oraz zatwierdzał budżet i podatki miejskie. System nadzoru władz państwowych nad samorządem miejskim ograniczał znacznie jego działalność.
