Nowy Ratusz

Na miejscu klasycystycznego gmachu, stojącego przy pl. Łokietka, stał niegdyś murowany kościół. Był on częścią całego zespołu klasztornego, którego administratorami byli Karmelici Bosi.

Początki

Kościół i klasztor Karmelitów Bosych był obiektem typowym dla budowli sakralnych renesansu lubelskiego z I połowy XVII w. Całość została zbudowana w latach 1610-1619 przez dwóch lubelskich muratorów Jakuba Tremanzela i Jakuba Balina.

Świątynia miała 3 nawy i prezbiterium zamknięte ścianą prostą. Składała się z ośmiu kaplic. Dwie poświęcone były Matce Bożej, a pozostałe były pod wezwaniem św. Józefa, św. Teresy od Jezusa, Krzyża Świętego, św. Michała Archanioła i św. Apolonii. W ostatniej z nich pochowany został Jakub Tremanzel. Szczególnie okazale prezentowała się elewacja frontowa o bogatej artykulacji architektonicznej ścian i szczytu. Wnętrze nakryte było sklepieniem kolebkowym z lunetami i z dekoracją stiukową. Fragment dekoracji stiukowej zachował się w sali posiedzeń na II piętrze.

Pożar i odbudowa

W 1803 roku na Krakowskim Przedmieściu wybuchł pożar, którego ofiarą padły zabudowania klasztorne. Po pożarze zakonnicy przenieśli się do klasztoru przy ul. Świętoduskiej, a same ruiny w 1807 roku zostały wystawione na publiczną licytację przez lubelski Urząd Cyrkularny. Wygrał ją mieszczanin Franciszek Józef Stadler. W latach 20. XIX w. miasto odkupiło od niego niezagospodarowany teren. Po rozbiórce spalonych murów, wzniesiono w tym miejscu w latach 1827 – 1828 siedzibę Urzędu Municypalnego (obecnie Urząd Miasta Lublina). Gmach wybudowano według projektu budowniczego generalnego Królestwa Polskiego architekta Aleksandra Groffego, pod nadzorem Jakuba Hempla – budowniczego wojewódzkiego.

Użytkowanie

Początkowo na parterze budynku umiejscowiono kasę miejską, biuro policmajstra miasta Lublina, Archiwum Miejskie i areszty. Z kolei na pierwszym piętrze do 1863 roku mieściła się Resursa Obywatelska oraz sala koncertowa i balowa. Drugie piętro od frontonu z balkonem zajmował prezydent miasta, a dalsze pokoje zajęte były na sale obrad i biura magistratu. Od strony targu znajdowało się więzienie i mieszkania służby. W okresie międzywojennym w skarbcu magistrackim przechowywano dokument lokacji miasta z 1317 roku, zatwierdzony przez króla Władysława Łokietka. Przechowywane były tam też miecze katowskie oraz kopia dawnych kluczy miejskich.

Wojna i remont

We wrześniu 1939 roku budynek został uszkodzony podczas bombardowań. Natomiast w wyniku walk o Lublin w lipcu 1944 roku Nowy Ratusz uległ całkowitemu wypaleniu. Odbudowano go w latach 1947 – 1952 według projektu Ignacego Kędzierskiego zachowaniem dawnej architektury zewnętrznej i przekształceniami wewnątrz, dostosowanymi do aktualnych potrzeb urzędników.

Bibliografia:
H. Gawarecki, Cz. Gawdzik, Lublin i okolice. Przewodnik, Warszawa 1980.
I.Kowalczyk, Zwiedzamy Lublin. Przewodnik, Lublin 2011.
Ilustrowany Przewodnik po Lublinie, Lublin 1931, [http://polona.pl/item/1676916/2/ – dostęp marzec 2015]