Ogród Saski

Dawniej były to grunty dominikańskie, które od początku XIX wieku stały się publicznym wysypiskiem śmieci.

Domek Odźwiernego

Wchodząc do Ogrodu od al. Racławickich widzimy murowany budynek, w którym w latach 90. XX wieku znajdowała się pizzeria Picollo. Wzniesiono go pod koniec XIX wieku w stylu neogotyckim, według projektu Mariana Jarzyńskiego. Początkowo spełniał on rolę punktu poboru opłat od każdego konia wjeżdżającego do miasta, tzw. rogatkowego lub kopytkowego. Poborcami tego podatku byli także Żydzi.

Ogród

W latach 30. XIX wieku władze miejskie postanowiły że te tereny, znajdujące się poza rogatkami warszawskimi zostaną przeznaczone na park miejski.
W 1837 roku inżynier gubernialny Feliks Bieczyński stanął na czele świeżo zorganizowanego komitetu, który zajął się urządzeniem ogrodu. Sam przewodniczący przy współpracy z Vernierem (był on ogrodnikiem książąt Czartoryskich z Puław), wykonał projekt, który uwzględniał falisty teren pozwalający na swobodny układ alei i zadrzewienia typu angielskigo.
Według szczegółowego spisu ozdobnych drzew i krzewów z 1854 roku, ogród posiadał ich 301 gatunków. Wśród nich były między innymi azalie, róże, peonie drzewne, katalpy, cedry, tuje, platany, kasztanowce, rododendrony.

Od strony zachodniej, na obszarze 6 mórg Bieczyński założył plantację morwową i planował urządzenie przędzalni w ośmiobocznej baszcie (przy ul. Długosza). Służyła ona niegdyś jako skład prochu, a za czasów austriackich  nazwano ją szubienicą. Podobno jeszcze do końca XIX wieku nad wejściem można było odczytać datę 1595.
W 1886 roku park otoczono wysokim murem. To wówczas też usytuowano klomb, na którym ustawiono, znany z wielu starych pocztówek termometr i barometr. W 1900 roku wykonano sadzawkę oraz fontannę według projektu Czyżkowskiego i Baluma. W 1889 wzniesiono altanę i cukiernię, zaprojektowane przez Juliana Ankiewicza. Zachowany do dziś zegar słoneczny pochodzi z 1848 roku. Wykonano go z pozłacanego żeliwa w fabryce maszyn rolniczych braci Baird.

Dlaczego Saski?

Wiadomo, że do ok. 1860 roku park przy al. Racławickich był nazywany Ogrodem Miejskim. Przydomek „Saski” był związany zapewne z mianem jakie nadano niegdyś ogrodom warszawskim.

Bibliografia:
H. Gawarecki, Cz.Gawdzik, „Lublin i okolice. Przewodnik”, Warszawa 1980.
I. Kowalczyk, Zwiedzamy Lublin. Przewodnik, Lublin 2011.